شماره۹۶۰۱۲۰۸ ۱۶/۵/۱۳۹۸
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت‌مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخـه از رأی هیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۸۸۱ مورخ ۱/۵/۱۳۹۸ با موضوع: «ابطال بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰ ـ ۳/۳۰۹ مورخ ۱۱/۲/۱۳۹۵ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین
تاریخ دادنامه: ۱/۵/۱۳۹۸ شماره دادنامه: ۸۸۱ شماره پرونده: ۹۶/۱۲۰۸
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقایان امین خسروی و محسن اسرافیلیان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰ ـ ۳/۳۰۹ مورخ ۱۱/۲/۱۳۹۵ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان
گردش‌کار: شاکیان به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰ ـ ۳/۳۰۹ مورخ ۱۱/۲/۱۳۹۵ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده‌اند که:
«احتراماً به عرض می‌رساند اینجانبان امین خسروی و محسن اسرافیلیان هر دو از جامعه شاهد و ایثارگر بوده و هر دو فارغ‌التحصیل از مقطع کارشناسی و مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد می‌باشیم. قوانین مربوطه برای جامعه شاهد و ایثارگر یک سهمیه ورود به دانشگاه و یک سهمیه اشتغال و استخدام برای افراد شاهد و ایثارگر در نظر گرفته است و در هیچ کجای این قوانین (مصوب مجلس) تداخل و تضادی بین این دو سهمیه وجود ندارد چنانچه اگر کسی مشغول به تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی باشد می‌تواند همزمان با توجه به مدرک تحصیلی خود از سهمیه اشتغال و استخدام بهره‌مند گشته و این سهمیه برایش اعمال گردد. لیکن در خرداد ماه ۱۳۹۵ بخشنامه صادره از بنیاد شهید و امور ایثارگران به این مضمون که افرادی که مشغول به تحصیل می‌باشند و طبق تعریف این بخشنامه مشمول عنوان بیکار نیستند (چرا که طبق تعریف این بنیاد کسانی که مشغول به تحصیل هستند عنوان فاقد شغل در سیستم سجایا برایشان ثبت گردیده و کسانی که مشغول به تحصیل نیستند عنوان بیکار و این تفکیک و تعریف در نهایت مضحکی و بی‌پایه و اساس بودن است) از سهمیه اشتغال و استخدام و به تبع آن از سایر تسهیلات مربوطه همچون وام اشتغال محروم گشته مادامی که به تحصیل مشغول هستند. با توجه به اینکه شأن بخشنامه از لحاظ سلسله مراتب پایین‌تر از قانون مصوب مجلس می‌باشد به خصوص اینکه قوه مجریه توان قانونگذاری ندارد و بایستی بخشنامه‌هایی که صادر می‌گردد در راستای اجرای قوانین مصوب مربوطه باشد نه اینکه در مغایرت و تضاد با آن قوانین باشد چنانچه ملاحظه می‌فرمایید با توجه به این مغایرت بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰۳۰/۳۰۹ ـ [۶۰۵۲/۳۰ ـ ۳/۳۰۹ مورخ ۱۱/۲/۱۳۹۵ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان] با مواد ۲ و ۲۱ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و بند چ ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه، طبق اصل ۱۷۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درخواست رسیدگی و ابطال این بخشنامه را داریم.
ضمناً با توجه به اینکه رسیدگی به این دعوا و صدور رأی در این باب مستلزم صرف زمان طولانی است و با توجه به برگزاری آزمونهای سرنوشت ساز استخدامی از جمله آزمون وکالت و مشاوران حقوق قوه قضاییه و غیره که زمان زیادی تا برگزاری آنها باقی نمانده است و به احتمال زیاد تا آن زمان درباره این دعوا تصمیمی اتخاذ نگردیده است و با عنایت به اینکه اجرای این بخشنامه تا زمان صدور حکم منشاء خسارتهای غیرقابل جبران و از بین رفتن فرصتهای بسیار می‌شود لذا درخواست داریم تا روشن شدن مساله و اتخاذ تصمیم عادلانه آن دیوان، دستور موقت توقف اجرای این بخشنامه را خواستاریم.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«رئیس محترم بنیاد شهرستان....
سلام علیکم
احتراماً پس از حمد و ثنای خداوند متعال و درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) همان طور که مستحضرید من بعد جذب و به کارگیری و استخدام ایثارگران در دستگاه‌های اجرایی و سایر مراکز و سازمانها و نهادهای عمومی از طریق شرکت در آزمون انجام می‌پذیرد. نحوه و چگونگی برگزاری آزمون عمدتاً توسط سازمان سنجش آموزش کشور و با هماهنگی بنیاد انجام خواهد پذیرفت و همان طور که در بخشنامه‌های قبلی هم تاکید شده شرط بهره‌مندی ایثارگران واجد شرایط از سهمیه استخدامی حداقل ۲۵% بیکار بودن آنان در سیستم سجایا می‌باشد. ضمناً با اطلاع ثانوی ملاک و معیار تأیید بیکاری و اولویت‌بندی ایثارگران بر مبنای اطلاعات مندرج در سامانه ساجایا خواهد بود لذا مقتضی است دستور فرمایید سریعاً ضمن اطلاع‌رسانی به کلیه ایثارگران متقاضی شرکت در آزمونهای استخدامی آتی تاکید شود تا نسبت به تطابق وضعیت شغلی و تحصیلی خود با اطلاعات مندرج در سیستم سجایا و اصلاح آن از طریق بنیاد محل پرونده پیگیری و اقدام نمایند. ضمناً موارد ذیل پیگیری و مورد نظر قرار گیرد.
الف) اداره کل اشتغال از تاریخ ۱/۴/۱۳۹۵ رأساً بر اساس اطلاعات مندرج در سیستم سجایا در خصوص تأیید بیکاری و تعیین اولویت استخدامی ایثارگران شرکت‌کننده در آزمونها (اقدام خواهد نمود).
ب) مسئولیت هرگونه اشتباه در درج اطلاعات ایثارگر و یا عدم ثبت اطلاعات مورد نظر در سیستم سجایا و عواقب ناشی از آن به عهده آن اداره کل و ایثارگر می‌باشد.
ج) مشمولین سهمیه حداقل ۲۵% مجاز به استفاده و بهره‌مندی از سهمیه ۵% سایر ایثارگران نبوده و بالعکس.
د) به لحاظ محدودیت سهمیه استخدامی ویژه ایثارگران (سهمیه حداقل ۲۵%) به عزیزان ایثارگر متقاضی استخدام که واجد شرایط بهره‌مندی از سهمیه ایثارگری نمی‌باشند توصیه شود به منظور بهره‌مندی از مزایای تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و یا احیاناً استفاده از سهمیه استخدامی غیر ایثارگری (سهمیه استخدامی آزاد) در آزمون ذیربط شرکت نمایند. ـ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی و معاضدت قضایی بنیاد شهید و امور ایثارگران به موجب لایحه شماره ۱۲۶/۸۵۰/۵۴۰۷ ـ ۱۸/۱/۱۳۹۸ توضیح داده است که:
«مدیرکل محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً در ارتباط با دادخواست تقدیمی آقایان امین خسروی و محسن اسرافیلیان به شماره پرونده ۹۶۰۹۹۸۰۹۰۲۶۰۱۰۸۸ و بایگانی ۹۶/۱۲۰۸ ـ ۲۸/۹/۱۳۹۶ با موضوع ابطال بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰۳۰/۳۰۹ ـ ۱۱/۲/۱۳۹۵ [۶۰۵۲/۳۰ ـ ۳/۳۰۹ مورخ ۱۱/۲/۱۳۹۵ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان] اداره کل اشتغال و کارآفرینی بنیاد شهید و امور ایثارگران و ضمن اعلام این مطلب که بخشنامه مذکور خلاف هیچ یک از قوانین جاری نبوده، نکات ذیل را به استحضار می‌رساند:
الف) به استناد تبصره ۱ (الحاقی ۱۸/۱۱/۱۳۹۰) و بند (و) ماده ۴۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، بنیاد شهید و امور ایثارگران موظف بوده که فرزندان شاهد و جانباز و آزاده را با اولویت فرزندان شاهد و سپس فرزندان جانبازان بر اساس درصد جانبازی و آزادگان بر اساس مدت اسارت مذکور در این بند معرفی نماید که با این وصف این نهاد معرفی‌کننده افراد واجدالشرایط به دستگاه‌های اجرایی با توجه به اولویت‌های مقرر قانونی می‌باشد. بنابراین اقدام بنیاد شهید و امور ایثارگران در اولویت‌بندی جهت معرفی افراد به علت کثرت متقاضیان استخدام و محدودیت سهمیه‌های استخدامی کاملاً صحیح و بر مبنای قانون می‌باشد.
ب) شکات در حال حاضر مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد بوده بنابراین در سیستم جامع اطلاع‌رسانی ایثارگران به عنوان شاغل به تحصیل ثبت شده و جزء ایثارگران بیکار و فاقد شغل محسوب نمی‌گردد.
ج) یکی از شرایط استخدام و معرفی ایثارگران جهت استفاده از سهمیه استخدامی در مراکز دولتی عدم اشتغال به تحصیل ایثارگران معرفی شده به آن دستگاه به دلیل نیاز به خدمت تمام‌وقت این افراد می‌باشد و چنانچه اشتغال به تحصیل آنان اثبات شود ضمن حذف از لیست پذیرفته شدگان توسط دستگاه دولتی متقاضی، استخدام آنها کان لم یکن شده و یک سهمیه از سهمیه‌های استخدامی این نهاد حذف شده و از بین می‌رود.
لذا بخشنامه معترض عنه که در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجم توسعه صادر شده است اولاً: جهت جلوگیری از ایجاد ضرر به سایر ایثارگران و ثانیاً: به دلیل کثرت افراد بیکار و متقاضی اشتغال و ثالثاً: به علت محدودیت سهمیه‌های استخدامی در مراکز دولتی تهیه و تنظیم شده بنابراین کاملاً بر مبنای قانون، عدالت، عقل و منطق صادر گردیده است. با عنایت به مراتب فوق رد دادخواست مطروحه و عدم ابطال بخشنامه شماره ۶۰۵۲/۳۰۳/۳۰۹ ـ ۱۱/۲/۱۳۹۵ اداره کل اشتغال و کارآفرینی بنیاد شهید و امور ایثارگران به دلیل عدم مغایرت با قوانین جاری مورد استدعاست.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱/۵/۱۳۹۸ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با توجه به اینکه اولاً: به موجب ماده ۲۱ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، دستگاه‌های اجرایی مکلف شده‌اند حداقل ۲۵% از نیازهای استخدامی و تأمین نیروهای مورد نیاز خود را به خانواده ایثارگران اختصاص دهند و در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به استناد ماده واحده اصلاح بند (و) ماده ۴۴ قانون برنامه پنجساله توسعه مصوب سال ۱۳۹۰ مقرر شده بود: «کلیه دستگاه‌ها مکلفند در چارچوب سهمیه استخدامی و جایگزینی نیروهای خروجی خود حداقل بیست و پنج درصد (۲۵%) نیازهای استخدامی خود را از میان جانبازان و آزادگان فاقد شغل و فرزندان و همسران شهداء و جانبازان بیست و پنج درصد (۲۵%) و بالاتر و فرزندان و همسران آزادگان بالای یک سال اسارت، معرفی شده از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، تأمین و به استخدام آنان از محل مجوزهای مربوط و پستهای بدون متصدی اقدام نمایند».
ثانیاً: در تعریف شغل در بخشهای دولتی و عمومی، ماده ۷ قانون استخدام کشوری عنوان داشته «شغل» عبارت است از مجموع وظایف مرتبط، مستمر و مشخصی که از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور به عنوان کار واحد شناخته شده باشد و در تبصره ۲ قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب سال ۱۳۷۳ نیز مقرر شده منظور از «شغل» عبارت است از وظایف مستمر مربوط به پست ثابت سازمانی یا شغل یا پستی که به طور تمام وقت انجام می‌شود. با عنایت به مراتب فوق هر چند شرط غیر شاغل بودن لازمه برخورداری از سهمیه ایثارگران می‌باشد، لیکن تحصیل کردن شغل محسوب نمی‌شود تا به صرف آن بتوان فرد ایثارگر را از امتیاز قانونی سهمیه استخدامی محروم نمود. بنابراین با توجه به مدافعات دستگاه طرف شکایت که به صراحت منظور از بیکار بودن در سیستم سجایا را از جمله عدم اشتغال به تحصیل عنوان کرده است، اطلاق مقرره مورد شکایت به علت مغایرت با قوانین فوق‌الذکر مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی