شماره۹۷۰۳۱۲۴ ۱۶/۵/۱۳۹۸
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت‌مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخـه از رأی هیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۸۳۶ مورخ ۱/۵/۱۳۹۸ با موضوع: «ابطال دستور یازدهم مورخ ۵/۵/۱۳۹۲ از صورتجلسه پانزدهمین نشست عادی دوره چهارم هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین
تاریخ دادنامه: ۱/۵/۱۳۹۸ شماره دادنامه: ۸۳۶ شماره پرونده: ۹۷/۳۱۲۴
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستور یازدهم مورخ ۵/۵/۱۳۹۲ از صورتجلسه پانزدهمین نشست عادی دوره چهارم هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف
گردش‌کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت‌نامه شماره ۱۷۴۳۴۳ ـ ۶/۸/۱۳۹۷ اعلام کرده است که:
«حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای بهرامی
رئیس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً به استحضار می‌رساند: مصوبات هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه به شرح ذیل به استحضار می‌رسد: هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف به موجب دستور یازدهم مصوبه مورخ ۵/۵/۱۳۹۲ مصوب کرده است:
«الف ـ به استناد بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه ... فرزندان اعضاء هیأت علمی ... با نظر روسای موسسات عضو هیأت امنا از ۳۰ تا ۶۰ درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره‌مند می‌گردند.
ب ـ به استناد بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه مقرر گردید فرزندان اعضاء هیأت علمی موسسات عضو هیأت امنا که در مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد دوره‌های نوبت دوم پذیرفته می‌شوند یا به موسسات عضو هیأت امنا منتقل و در دوره‌های مذکور مشغول به تحصیل می‌گردند با نظر روسای موسسات عضو هیأت امنا از ۳۰ تا ۶۰ درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره‌مند می‌گردند».
مصوبه مذکور به دلایل ذیل مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات هیأت امنا دانشگاه صنعتی شریف می‌باشد:
اولاً: در ماده ۷ قانون تشکیل هیأتهای امنا اختیاری مبنی بر اعطای تخفیف به فرزندان اعضای هیأت علمی به هیأت امنا منظور نشده است.
ثانیاً: فرزندان اعضاء هیأت علمی موسسات عضو هیأت امنا هیچ رجحانی بر دیگران ندارند و بهره‌مندی آنان از ۳۰ تا ۶۰ درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) نوعی تبعیض است، در حالی که به استناد بند ۹ اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه‌های مادی و معنوی از جمله وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران عنوان شده است.
ثالثاً: در موارد مشابه هیأت عمومی دیوان به موجب دادنامه شماره ۷۱۴ ـ ۱۱/۱۰/۱۳۹۱ مصوبات هیأت امنای دانشگاه‌های شریف، تهران و امیرکبیر را در این خصوص ابطال کرده است.
از این رو ابطال دستور یازدهم مصوبه مورخ ۵/۵/۱۳۹۲ هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف و صدور دستور موقت در عدم اجرای آن مورد تقاضا می‌باشد. موجب امتنان است از نتیجه تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند.»
متن صورتجلسه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
«دستور یازدهم ـ بهره‌مندی فرزندان اعضای هیأت علمی و فرزندان اعضای غیر هیأت علمی موسسات عضو هیأت امنا از تخفیف شهریه مصوبه: الف ـ به استناد بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه و در اجرای بخشنامه شماره ۷۰۶۱۷/۱۵/۱۳۸۹ ـ ۱۴/۱۰/۱۳۸۹ مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه مقرر گردید فرزندان اعضای هیأت علمی رسمی قطعی، رسمی آزمایشی و همچنین اعضای هیأت علمی پیمانی (دارای شرایط مندرج در تبصره ۲ اصلاحی بند ۱ـ۶ دستورالعمل اجرایی بخشنامه ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیأت علمی مصوب ۱۳۸۸ مصوب شهریور ۱۳۸۹ به شماره ۱۵۰۱۳/و ـ ۹/۶/۱۳۸۹ وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) که در مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد دوره‌های نوبت دوم (شبانه) موسسات عضو هیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسها) پذیرفته می‌شوند و یا بر اساس بخشنامه فوق‌الذکر به موسسات عضو هیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسها) منتقل و در دوره‌های مذکور مشغول به تحصیل می‌گردند. با نظر روسای موسسات عضو هیأت امنا از ۳۰ تا ۶۰ درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره‌مند گردند.
ب ـ به استناد بند «ب» ماده «۲۰» قانون برنامه پنجم توسعه، مقرر گردید فرزندان اعضای غیر هیأت علمی موسسات عضو هیأت امنا که در مقاطع کاردانی و ارشناسی و کارشناسی ارشد دوره‌های نوبت دوم (شبانه) موسسات عضو هیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسها) پذیرفته می‌شوند و یا به موسسات عضو هیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسها) منتقل و در دوره‌های مذکور مشغول به تحصیل می‌گردند. با نظر روسای محترم موسسات عضو هیأت امنا از ۳۰ تا ۶۰ درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره‌مند گردند.»
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون اداری و مالی دانشگاه صنعتی شریف به موجب لایحه شماره ۱۴۴۴۷۸/۱۰۱/۹۷ ـ ۵/۱۲/۱۳۹۷ توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً در خصوص کلاسه پرونده ۹۷۰۳۱۲۴ موضوع دادخواست سازمان بازرسی کل کشور به طرفیت دانشگاه صنعتی شریف مطالب استدلالات و استنادات ذیل در پاسخ به شکایت آن سازمان در فرجه قانونی به استحضار می‌رسد:
۱ـ چنانچه ملاحظه می‌شود، سازمان بازرسی کل کشور در بند یک شکواییه خود مقرر داشته است که در قانون تشکیل هیأتهای امنا اختیاری مبنی بر اعطای تخفیف به فرزندان اعضای هیأت علمی، منظور نشده است. در پاسخ به این بخش از شکواییه سازمان باید معروض داشت، اولاً: چنانچه از پیوست شکواییه سازمان برمی‌آید سازمان بازرسی مستندات قانونی قبلی راجع به وظایف هیأت امنا را مبنای تشخیص قرار دادند. حال آن که وظایف هیأت امنای دانشگاه‌ها مورد اصلاح قرار گرفته و اختیارات وسیعی به این نهاد اعطا شده است. ثانیاً: مطابق ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، دانشگاه‌ها به طور کلی معاف از رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی شده‌اند که در نظر گرفتن تسهیلات تخفیف شهریه نیز جزء همین مقررات است. ثالثاً: روح حاکم بر ماده ۱ قانون فوق اعطای اختیار به هیأت امنا بوده است، بنابراین وقتی دانشگاه می‌تواند به استناد این اختیار خود را از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی معاف سازد و حتی از قوانین نظیر قانون محاسبات عمومی کشور معاف باشد به طریق اولی می‌تواند مواردی نظیر تخفیف شهریه که در درجه‌ای پایین‌تر از مقررات آمره می‌باشد مصوب نماید.
۲ـ مطابق ماده ۱۰ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و برابر مصوبات هیأت امنا اداره می‌شود. این ماده به روشنی بیان می‌کند که سیاست قانونگذار بر اعطای اختیار به دانشگاه‌ها جهت حسن اداره امور خود بوده است.
۳ـ مطابق آیین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاه صنعتی شریف مصوب ۱۳۹۶ که به تصویب هیأت وزیران رسیده شهریه‌های دریافتی از دانشجویان جزء درآمدهای اختصاصی دانشگاه می‌باشد و مطابـق همین آیین‌نامه تصمیم‌گیری در ارتباط با نحوه وصول درآمدهای اختصاصی از اختیارات هیأت امنا می‌باشد.
۴ـ ابطال مصوبات امری استثنایی است که باید با نگاه مضیق به آن نگریست بنابراین در مواقع تردید در قبال ابطال بودن یا نبودن یک مصوبه مطابق اصول حقوقی اصل بر بقا و استصحاب اعتبار مصوبه و غیر قابل ابطال بودن آن است. علیهذا با عنایت به مستدلات و مستندات فوق، خواهشمند است ضمن رد شکواییه سازمان شاکی رأی مقتضی بر ابقاء مصوبه هیأت امنا دانشگاه صنعتی شریف صادر فرمایند.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱/۵/۱۳۹۸ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
نظر به اینکه مطابق بند ۹ اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است و هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف بدون رعایت مفاد این اصل، برای فرزندان پرسنل این دانشگاه، امتیاز قائل شده و شهریه آنان را برخوردار از تخفیف ۳۰ تا ۶۰ درصد مصوب کرده است مصداق تبعیض ناروا است و با قانون مغایرت دارد. لذا با توجه به مراتب و مدلول رأی شماره ۱۷۸۶ ـ ۶/۹/۱۳۹۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ دستور یازدهم مصوبه مورخ ۵/۵/۱۳۹۲ دانشگاه صنعتی شریف ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی